4K - Ervaringen versus vooroordelen

Eerder dit jaar schreef ik een artikel over 4K. De ontwikkelingen gaan zo snel dat het tijd is voor een update.

In het laatste trimestrieel blad 'Beeldexpress' van het CVB las ik een artikel van Daniël De Vetter waarin deze zijn persoonlijke afkeur over 4K laat blijken. Niets op tegen dat die man zijn eigen mening heeft, maar het artikel is nogal aanmatigend en weinig correct.

Elke verandering of evolutie roept bij sommige mensen of groeperingen weerstand op. Dat was bv. zo bij de overgang van pellicule naar video of bij de overgang van SD-video naar HD. En dat is nu bij 4K niet anders. Waarom? Dat laat ik over aan psychologen en sociologen.

Toch even duidelijk stellen: Hoewel ik persoonlijk een voorstander van 4K ben, ontken ik de nadelen van het systeem hoegenaamd niet; dat mocht al blijken uit mijn vorig artikel hoop ik.

Anderzijds is het absoluut niet zo dat 'gewone' HD nu plots afgeschreven of verouderd zou zijn. Integendeel, ik verwacht dat het nog jarenlang de norm zal blijven. Ik maak zelf ook nog films in 'gewone' HD en zal dat de komende jaren blijven doen. Daarover straks méér.

4K Camera

De auteur van voornoemd artikel stelt dat er weliswaar al betaalbare 4K-camera’s op de markt zijn, maar vraagt zich af of het wel échte 4K is of gesimuleerde 4K?

Wel kijk, 4K slaat op de resolutie van 3840 x 2160 beeldpunten. Indien de beeldsensor in staat is om native beelden van deze resolutie te produceren, dan is het 4K, punt.

Maar een goed beeld hangt natuurlijk ook af van de processor, de codec en de lens. Dat duurdere camera’s daarmee beter presteren lijkt nogal wiedes, dat is trouwens bij full-HD evengoed het geval.

Nog volgens de auteur kan je met de (goedkopere) 4K-camera’s maar beter geen bewegende beelden schieten vanwege het smeereffect of extreme close-ups maken (omdat men dan de beeldpunten zou zien).

Met de eerste stelling ben ik het nog enigszins eens, de 'goedkopere modellen' filmen in 25p (en niet in 50p) waardoor bewegingen wat schokkerig zullen overkomen (maar waar een goede TV wél raad mee weet). Ook de lagere bitrate kan een nadeel zijn bij beweging en zogenaamd smeereffect veroorzaken. Al valt dat, dankzij slimme codecs, nogal mee.

Maar we zijn in de eerste plaats toch voldoende ervaren videografen om te weten dat je met de camera liefst zo weinig mogelijk beweegt, toch? Overdaad aan beweging is schadelijk voor zowel de beeldkwaliteit als de filmervaring, ik heb het nooit anders geweten.

Maar waar haalt meneer De Vetter het in hemelsnaam om te beweren dat je bij extreme close-ups de beeldpunten kan zien?? Dat staat alleszins haaks op mijn ervaringen! In volle 4K-resolutie zijn net de close-ups spectaculair scherp.

Bij het digitaal inzoomen dan misschien? De digitale zoom hoort bij elke ervaren amateur op 'off' te staan!

Ook zou je volgens dezelfde auteur best gaan voor een camera met verwisselbare lens en hij stelt dat je dan best even bij de bank kan langs gaan.

Dit vraagt om wat uitleg: 4K heeft vooreerst zijn intrede gedaan in de professionele wereld en daar werkt men nu eenmaal met verschillende lenzen, meestal toch. Anderzijds heeft zich sinds enkele jaren binnen de amateurwereld ook een (r)evolutie voorgedaan: filmen met  de digitale fotocamera en het bijhorende lenzen-assortiment. Of je nu al dan niet mee stapt in deze ontwikkeling hangt af van je persoonlijke noden en voorkeuren. Het blijft echter evengoed mogelijk om met een 'klassieke' camcorder met vaste lens te blijven filmen, ook in 4K.

4K camera’s zijn inderdaad nog relatief duur, maar wie er een budget van 2000 à 3000 € voor over heeft komt beslist al aan zijn trekken. Er zijn natuurlijk ook veel duurdere (en betere) modellen op de markt, maar een echte professionele full-HD camera kost tenslotte ook héél wat. Als amateur hebben we niet noodzakelijk het neusje van de zalm nodig.

Overigens zijn 4K camera’s met verwisselbare lenzen ook niet meer uitzinnig duur. Neem nu bv. de alom geprezen Panasonic GH4 die je al voor 1500€ op de kop kan tikken. Weliswaar zonder lens, maar zeker een aantrekkelijke optie voor wie reeds eerder investeerde in lenzen volgens het micro-4/3 systeem!

Montage

Stelling van meneer De Vetter: Voor een degelijke  4K-montage computer moet je om en bij de 8000 € neertellen. 8000 € ? Serieus??

Ik monteer momenteel vrij comfortabel 4K op mijn iMac van 2011 die 2000€ heeft gekost! Onlangs bracht Apple een iMac met 5K-beeldscherm uit waarop je real time 4k kan monteren, voor 2630€. Niet goedkoop, maar nog steeds vér beneden de 8000€

Films opslaan

Volgens meneer De Vetter is een grote harde schijf de enige manier om 4K op te slaan, geheugenkaarten en Blu-ray mag je vergeten. Tja, opslag is inderdaad, naast de kostprijs, momenteel het grootste nadeel van 4K.

Maar 1TB voor anderhalf uur film!? Hallo? Als je in raw-formaat opslaat waarschijnlijk wel, maar wat is de meerwaarde daarvan voor een amateurfilmer?

Al ooit gehoord van XAVC? De 4k-tegenhanger van AVCHD (het formaat waar de meeste amateurfilmers momenteel mee filmen)? Bij XAVC past méér dan 1 uur 4K-opnamen op een geheugenkaart van 64 GB!

Jaja, raw is beter, natuurlijk. En een Rolls-royce is ook beter dan mijn Toyota.

Al ooit gehoord van H265 of HEVC (de opvolger van H264)? De technische evoluties staan niet stil, ook niet op gebied van slimme compressie-technieken. De toepassingen van H265 zijn momenteel nog volop in ontwikkeling, het zal onder meer de standaard worden voor 4K-blu-ray die eind 2015-begin 2016 wordt verwacht.

Maar nu reeds kan je als amateur-4K-filmer je voordeel halen met H265! Het was wat zoeken, voor ik op internet degelijke software vond die 4K in H265 kan converteren.  Het voordeel van H265 is enorm! Een 4k-film van 40 minuten en 143GB in Pro-Res formaat werd herleid tot een bestand van 6,5 gb, zonder enig merkbaar kwaliteitsverlies. (Te mooi om waar te zijn? Ik geef toe, je moet het eerst gezien hebben om het te geloven!).

Hoe ik dit op mijn TV kan afspelen? Simpel, ik zet het op een usb-stick (een goeie) en plug het in de usb-poort van mijn 4K-TV. Op een usb-stick van 64GB past dus méér dan 4 uur film in 4K-kwaliteit.  En op een schijf van 1TB ... reken zelf maar.

Enig nadeel: de lange rekentijd, mijn film van 40 minuten moest 20 uur renderen. Omdat ik zelden zo'n lange films maak en tijdens de nacht laat renderen, is dat echter geen onoverkomelijk probleem.

Weergave

En zo gaat meneer De Vetter verder met de bewering dat je, om voordeel te halen uit 4K, minstens een scherm van 50 inch moet hebben en precies op de juiste afstand van het scherm moet zitten.  Kijk, ik heb die zever ook in de gazet gelezen. Maar eigenlijk zou ik meneer De Vetter willen uitnodigen om zelf eens voor een 4K-scherm te gaan zitten. Ik heb misschien buitengewone arendsogen die niemand anders heeft, maar ik kon vanaf relatief grote afstand al zien op welke toestellen er in een tv-zaak échte 4K werd afgespeeld. Idem dito als je voor een 4K-computerscherm plaats neemt. Je ziet het metéén. Maar je moet het zelf ervaren, niet alles geloven wat ze in de gazet schrijven.

We hebben inderdaad nog geen 4K nodig zoals meneer De Vetter besluit. Neen, maar wat belet ons om onbevooroordeeld naar de nieuwe ontwikkelingen te kijken en er vroeg of laat ons voordeel uit te halen.  Zoals ik in het begin al schreef, ben ik zelf van plan om nog jaren films in full-HD te maken. Ik film dan al wel in 4K, eenmaal gedownscaled naar 1080p ziet het beeld er beslist beter uit dan van eender welke 1080p-camera die ik al heb gebruikt (en daar zaten een paar topmodellen bij).

Maar nogmaals, niemand moet dit zomaar geloven. Je kan het wel zelf ervaren als je ervoor open staat. Misschien vind je het dan nog altijd niks, te duur, te veel nadelen of zo. Je kan je ervaringen met anderen delen. Dat is allemaal prima. Maar door met vooroordelen of met vooringenomenheid een nieuwe ontwikkeling te kelderen is niemand gediend.

Tenslotte nog dit: wedden dat tegen 2022 de meerderheid van de amateurfilmers in 4K filmt? Wie durft het tegendeel beweren? Voor een goede fles wijn, wie durft?  ... Meneer De Vetter?

Paul Verhack