High
definition is al enkele jaren dé standaard voor TV en video. En zowat elke
amateurfilmer is inmiddels
overgestapt op HD; voor de kostprijs moet je het in elk geval niet meer laten.
Maar de
volgende kwaliteits-verhogende stap is er al: 4K of Ultra-HD. In dit artikel
verneemt u wat 4K
betekent of zal betekenen voor de amateurfilmer.
Wat is
4K?
Eenvoudig
gezegd: 4 keer méér pixels (of beeldpunten).
Full-HD
heeft (de gekende) resolutie van 1920 x 1080 beeldpunten. Voor 4K werden deze
waarden verdubbeld,
namelijk: 3840 x 2160. Het totaal aantal pixels wordt dus verviervoudigd; waar
het HDbeeld ongeveer
2 miljoen pixels heeft, is dit voor 4K ruim 8 miljoen. Fotokwaliteit voor video
dus. Dit resulteert
in een merkelijk scherper beeld waarbij details écht tot hun recht komen.
Een
beetje geschiedenis.
Ultra-HD
bestaat al een tijdje, maar was exclusief voor de professionele filmwereld.
Indien u de laatste
jaren naar de bioscoop bent geweest is de kans groot dat u reeds 4K hebt
gezien.
Digital
cinema of digitale projectie van bioscoopfilms bestaat al sinds 1999, maar de
resolutie bedroeg
aanvankelijk slechts 2K (2048 x1080), wat dus nauwelijks hoger is dan Full-HD
(waarbij dient op
te merken dat digital cinema gebruik maakt van een veel hogere data-rate en een
betere kleur-sampling
waardoor een betere beeldkwaliteit wordt bekomen.) Vanaf
2007 begon 4K zijn intrede te maken in de bioscoop. De meeste bioscoopfilms
worden tegenwoordig
digitaal opgenomen in 4K of hoger.
De term
ultra-hd werd in oktober 2003 in het leven geroepen door de Consumer
Electronics Association.
In 2003 werd er een eerste prototype van een ultra-hd TV ontwikkeld en
hetzelfde jaar kwam ook
de eerste professionele 4K-camera op de markt.
Voor de
amateurfilmer was er tot voor kort weinig op de markt. De meeste merken hadden
de laatste
jaren wel al 4K camera’s op de markt gebracht, zij het in het hogere segment. Het was
Sony dat op de voorgrond trad met de eerste gebruiksvriendelijke en betaalbare
camera's voor de
amateur. De
eerste compacte 4k handycam die Sony zopas in april op de markt bracht kost net
geen 2000€.
Andere merken hebben inmiddels ook reeds betaalbare 4K-camera's aangekondigd.
Wat
heeft 4K de amateur te bieden?
Niemand
hoeft momenteel over te schakelen naar 4K, full-HD blijft nog wel enkele jaren
de norm.
In de
algemene pers is men over het algemeen vrij kritisch over Ultra-HD, en niet
volledig onterecht.
Want laten we eerlijk zijn, op dit moment kom je niet ver met een 4K-TV. Er
zijn nog geen
zenders die in 4K uitzenden en het blijft wachten op 4K blu-ray of andere
beelddragers (die momenteel
in ontwikkeling zijn).
4K TV's
zijn momenteel nog duur, maar de prijzen dalen razendsnel. Moest je twee jaar
geleden nog zo'n
10.000 euro neertellen voor een ultra-hd TV, dit jaar zijn de prijzen al onder
de 3000€ gezakt,
en Philips kondigde onlangs een serie Ultra-HD TV’s aan vanaf 1399 €. De
concurrentie en prijzenoorlog
is dus volop losgebarsten.
Ook wat
4k-camera's betreft zal er de komende maanden en jaren heel wat gebeuren, al is
Sony momenteel
de enige met een betaalbare 4K camcorder. Merken zoals Panasonic en Blackmagic hebben
ook al goedkope modellen met verwisselbare lenzen aangekondigd. En oudere
modellen zijn al
flink in prijs gezakt.
Om 4K te
monteren moet je een krachtige computer hebben, al valt dat wel mee wanneer je
in het consumenten-formaat
XAVC-S filmt (zie verder). De grote montageprogramma's zijn inmiddels 4Kready.
Maar
waarom zou je als amateur nu al in 4K filmen? Voor velen onder ons zal dit
volslagen overbodig
lijken, en toch...
Door nu
in 4K te filmen ben je klaar voor de toekomst. Je kan je beelden opslagen om
later te monteren
en ervan te genieten op je Ultra-HD TV! Iets wat relevant kan zijn wanneer je
een bijzondere
reis maakt of een unieke gebeurtenis wil vastleggen.
Je kan
4K ook 'downscalen' naar Full-HD. Je filmt in 4K, maar monteert in Full HD. Dit
lijkt misschien
nutteloos, maar is het absoluut niet. Door op deze manier te werken verkrijg je
een merkbaar
beter HD-beeld dan wanneer je rechtstreeks in HD zou gefilmd hebben. Anders
gezegd, beelden
die in 4K zijn opgenomen, behouden méér detail wanneer je ze in HD monteert.
Dat dit inderdaad
zo is kon ik zelf al ondervinden.
Mijn
eerste persoonlijke ervaringen met 4K
Ik volg
de ontwikkelingen in 4K al een tijdje op de voet. Toen Sony vorig jaar een
eerste all-in-one 4K-camera
op de markt bracht, de FDR-AX1 à 4500 € , wist ik dat het niet meer lang ging
duren voor er
méér ging volgen.
Begin
dit jaar was het al zover, Sony kondigde de eerste échte 4k-consumentencamera
aan, de AX100
voor 2000 $. Op het internet vindt je tegenwoordig met gemak reviews en testopnamen
van nieuwe
camera's en het kan zeer leerrijk zijn om deze te bekijken. De AX100 bleek
daarbij helemaal
niet teleur te stellen, zodat ik besloot om er één te kopen. Ondertussen
had ik van het internet origineel 4K-materiaal gedownload om mijn montageprogramma
en computer te testen.
De AX100
is de eerste camera die in het nieuwe XAVC-S formaat filmt aan 25 beelden/sec.
Dit kan overigens
ook in Full HD aan 50 beelden/sec.
De
camera gebruikt SD-XC-kaartjes. Op een kaartje van 64GB, van zo'n 100 €, past
ongeveer 2 uur en
10 minuten beeld in 4K-kwaliteit. Om dit
te kunnen bewerkstelligen wordt een efficiënte compressietechniek toegepast.
Inmiddels
heb ik met mijn nieuwe aanwinst al verschillende onderwerpen gefilmd en ik kan
zeggen dat de
beeldkwaliteit werkelijk verbluffend is; zelfs al heb ik (nog) geen 4K-TV om
het beeld in 'volle
glorie' te bekijken. Het scherm mijn iMac heeft wel een hogere resolutie dan
full-HD.
Monteren in Final-Cut-Pro lukt aardig. Het inladen van de beelden gaat
vlotter dan verwacht. Alle
montagebewerkingen, eenvoudige effecten en beeldbewerkingen blijken goed toe te
passen. Het
trimmen en afspelen van het originele 4K beeldmateriaal loopt wat stroever en
hapert soms iets,
wat te verhelpen valt door het aanmaken van zogeheten proxy-files
(gecomprimeerde beelden om
vlotter te kunnen monteren - Bij het uitvoeren van de montage zal het systeem
uiteraard enkel de
hoogste beeldkwaliteit gebruiken). Rekentijden zijn iets langer, maar zeker nog
aanvaardbaar.
Voor gemonteerde
films in een goede 4K-kwaliteit is er wel veel opslagcapaciteit vereist;
ongeveer 5GB voor
anderhalve minuut.
Hoe ik
mijn 4K montage op een (nog aan te schaffen) Ultra-HD TV zal kunnen spelen is
voorlopig nog niet
helemaal duidelijk. Maar onlangs vernam ik dat de nieuwe 4K-TV's van Samsung
een usb-aansluiting
hebben waarmee je 4K-materiaal rechtstreeks van een stick of harde schijf kan afspelen.
Ook ander merken zouden deze functie weldra aanbieden. Het is iets wat ik
ongetwijfeld wel eens
zal testen in een electronicazaak ...
De
nadelen van 4K
- Kostprijs.
- Computer-vereisten.
- Opslag. Grotere harde schijven en geheugenkaartjes zijn noodzakelijk
- Je hebt een 4K TV of monitor nodig om je beelden in volle glorie te kunnen bekijken.
De
voordelen van 4K
- Ongeziene beeldkwaliteit/ resolutie.
- Future-proof
- Beter HD beeld na downscalen van 4K.
De
toekomst
Het is
niet de vraag of we ooit allemaal in 4K zullen filmen en TV kijken, maar
wanneer. In tegenstelling
tot 3D is 4K geen gadget of modeverschijnsel. De
zenders en tv-distributiebedrijven staan niet te springen om naar 4K over te
stappen, maar ooit zal het
er wel van komen. Vanaf dan zal 4K niet meer te stuiten zijn.
En dan
wacht 8K, dat inmiddels ook al in ontwikkeling is. Al zal dat niet meer voor
mij zijn.
Paul.
_______________________________________________________________________
